Historia


 

W budynku, w którym obecnie mieści się Mazowieckie Centrum Sztuki Współczesnej przez wiele lat wytwarzano światło i ciepło dla Radomia. Miasto zostało po raz pierwszy oświetlone światłem elektrycznym 16 marca 1901 roku, a energia ta została wytworzona właśnie w tym budynku.
Pierwszym właścicielem elektrowni było Rosyjskie Towarzystwo Elektryczne „Union” S. A. Z Petersburga, z którym 14 kwietnia 1900 r. magistrat miasta Radom zawarł umowę na budowę i eksploatację stacji elektrycznej. Dwa miesiące potem, 15 czerwca, zatwierdzono projekt techniczny budynków elektrowni, a już w lipca rozpoczęto budowę nadzorowaną przez inż. Witolda Idzikowskiego. Od 1901r. w elektrownię zaangażował się kapitał belgijski, a 16 marca tego roku Radom pierwszy raz został oświetlony światłem elektrycznym. W 1908 spółkę przejęło Towarzystwo Przedsiębiorstw Elektrycznych S. A. z Berlina, w 1913 r. zmieniające nazwę radomskiego oddziału na Radomskie Towarzystwo Przedsiębiorstw Elektrycznych S. A. w Radomiu. W czasie I wojny światowej, w 1915 roku, wycofująca się przed wojskami niemiecko-austriackimi administracja rosyjska nakazała demontaż i wywiozła do Rosji 60% urządzeń elektrowni.
W maju 1921 roku całkowity zysk z lat 1918-1920 udziałowcy przeznaczyli na renowację budynku. Kolejna przebudowa i modernizacja budynku elektrowni trwała cztery lata (1924-1928) i wiązał się z budową w Radomiu państwowego przemysłu tytoniowego i zbrojeniowego oraz osiedla „Planty”. W 1925 r. dyrektorem Centralnej Elektrowni w Radomiu został Antoni Chądzyński. W 1928 r. utworzono Zjednoczenie Elektrowni Okręgu Radomsko-Kieleckiego (ZEORK). Firma otrzymała prawo przetwarzania, przesyłania i rozdzielania energii elektrycznej w naszym regionie. W 1930 r. RTE przedłużono koncesję do1946 r. Po krótkim ożywieniu sytuacji gospodarczej (1937-39) związanym z powstaniem Centralnego Okręgu Przemysłowego wybuchła wojna i znów nastąpiła bezwzględna eksploatacja elektrowni przez, tym razem, niemieckiego okupanta. Niemcy zdemolowali i częściowo wywieźli dwa z trzech agregatów prądotwórczych. Trzeci uruchomiono kilka dni po wyzwoleniu miasta. 16 marca 1946 r. wygasła koncesja dla RTE i elektrownię przejęła Gmina Miasta Radomia. Przez trzy następne lata wyremontowano dwa kotły i turbiny, jednak elektrownia powoli traciła swoje znaczenie, aż do całkowitego unieruchomienia – w 1956 roku. Radom podłączono do krajowego węzła energetycznego w Rożkach.
W latach 1956 – 1963 opuszczony budynek dawnej elektrowni miejskiej niszczał, do czasu, gdy zaczęto w nim wytwarzać energię cieplną. W 1963 roku uruchomiono w nim ciepłownią miejską Nr 3 zasilająca w ciepło i parę technologicznną szpital miejski na ulicy Tochtermana. W budynku były dwa kotły z 1927 r.: Babcok-Zieleniewski i H. Cegielski. W 1971 r. zainstalowano trzeci kocioł OKR-5. Od 1966 budynkiem zarządzało miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej, zmienione w 1975 r. na wojewódzkie „WPEC” o od stycznia 1999 r. na Radomskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej „Radpec”. Ciepłownia NR 3 zakończyła swoją działalność na koniec sezony grzewczego 1997/1998. „Radpec” przeniósł swoje biura do frontowej części budynku i przybudówki.
Pod koniec lat 90. w budynku lokują się biura różnych miejskich agencji i instytucji. Dawną halę wymiennikowni zaadaptowano na salę konferencyjno-bankietową, najpierw wykorzystywaną przez Urząd Miejski, potem przez prywatnego dzierżawcę. „Radpec” zajmuje piętro, gdzie są Dyspozytornie Mocy Cieplnej i Pogotowie Cieplne.
24 maja 2005r. Gmina Miasta Radomia przekazała obiekt i działkę Zarządowi Województwa Mazowieckiego. Wówczas dawna elektrownia miejska stała się siedzibą Mazowieckiego Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrownia” w Radomiu.

Strony: 1 2 3 Następna »